«خــــودی» در انـــدیشـــه اقبـــــال

«خــــودی» در انـــدیشـــه اقبـــــال(عزیز احمد حنیف)

این نبشته قسمت های هفدهم و هژدهم از شرح و تفسیر مقدمه «اسرار خودی» نوشته علامه اقبال زیر عنوان «از عقـــل تـــا بــه عشـــق» است که در دوهفته نامه «پیام قلم» به نشر رسیده و به زودی انشاء الله در مجموعه ای زیور چاپ خواهد پوشید.

علامه اقبال در نتیجه ارشادات مولوی،‌ از اسرار خودی پرده برداشته و از اعجاز و کوایف آن در وجود انسان لب به سخن کشوده است. 

«خــــودی» در انـــدیشـــه اقبـــــال

«خــــودی» در انـــدیشـــه اقبـــــال (عزیز احمد حنیف)

مقـــدمـــه:

مجموعه مثنوی اسرار خودی، بزرگترین شاهکار فکری اقبال است که در سرایش اشعار آن از مرشد روشن ضمیر رومی که از وی به میر کاروان عشق و مستی تعبیر می کند و منزلش را برتر از ماه و آفتاب می داند، تقلید کرده است.
این مجموعه شعری، فقط از دو لحاظ به مثنوی معنوی شباهت دارد: یکی از ناحیه قواعد ادبی که در قالب مثنوی سروده شده است و دوم از ناحیه نقل برخی امثال و حکایات با خیالپردازی های خاص عارفانه و ژرف نگری به باریکی هایی که از چشم کور ذوقان پوشیده مانده است.  

اقبال لاهوری و فلسفه خودی

اقبال لاهوری فلسفه‏ای دارد که آن را " فلسفه خودی " می‏نامد. او معتقد است‏ که شرق اسلامی هویت واقعی خود را که هویت اسلامی است از دست داده و باید آن را باز یابد. اقبال معتقد است همانطور که فرد احیاناً دچار تزلزل شخصیت و یا گم کردن شخصیت می‏شود، از خود فاصله می‏گیرد و با خود بیگانه می‏گردد، غیر خود را به جای خود می‏گیرد و به قول مولانا که اقبال‏ سخت مرید و شیفته او و تحت تأثیر جاذبه قوی او است " در زمین دیگران خانه می‏سازد و به جای آنکه کار خود کند کار بیگانه می‏کند " جامعه نیز چنین است.  

فلسفه «خودی»

فلسفه «خودی»سید حسین امامی
فلسفه اقبال لاهوری، فلسفه انسان ساز استخانه موزه دکتر شریعتی در پی برگزاری جلسات ماهانه نقد و بررسی زندگی شخصیت های جهان اندیشه با عنوان «تفکر از نمای نزدیک»، دومین نشست این برنامه را با موضوع بیداری اسلامی به نقد و بررسی شخصیت، آراء، نظرات و تفکرات و زندگی اقبال لاهوری اختصاص داد. این نشست سه شنبه، 22 شهریورماه در محل خانه موزه دکتر علی شریعتی و با حضور کارشناسانی چون دکتر محمد بقایی(ماکان) و دکتر قاسم صافی برگزار شد که اکنون بخش هایی از سخنرانی آنها را می خوانیم.  

شـــرح داســتانهـــای اســـرار خـــودی (قسمت چهارم)

رفتــن افــلاطــون بر مــذهب گـــوسفندی (عزیز احمد حنیف   )

شـــرح راز از داســـتانها می کنم
غنچـه از زور نفـــــس وا می کنم
«خوشتر آن باشد که سر دلبران
گفتــــه آید در حـــــدیث دیگران»

 شاعر بعد از آنکه داستان تدبیر گوسفندان را در مقابل شیر به پایان می برد، به خاطر وضاحت بیشتر این مطلب، به مثالی از افلاطون می پردازد که بر مذهب گوسفندی رفته است.  

درنگی برفلسفه خودی «خودشناسی» اقبال لاهوری

 درنگی برفلسفه خودی «خودشناسی» اقبال لاهوری

اقبال میخواهد بگوید که افلاتون هستی غیرنور؛ یعنی ظلمت وتغافل را برای اهل روشنگر وباور های غیرعقلانی برصورت فنگرایان برمی کشاند اقبال می گوید که انسان های که مستغرق درهستی نافهمی می باشند آیاممکن است که انسان های دیگررا باساحل معرفت، کشتی نجات باشند یانه ؟آنچه که عنوان بحث ما را متشکل می بخشد فروکاوی وژرفنگری، سخن سنجد ودین فهمی این حوزه ای تمدنی لاهوری «فلسفه خودی» وبه زبان دیگرکنش فلسفه  خودی «خودشناسنی وخوباوری» است. بسخن جناب بقایی بیان واژه خودی درمتون اقبال ایشان را بزرگترین اندیشمند انسان باور وانسان، محور درهرامرمطرح کرده است؛ بازجوی وبازفهمی «خودی» مسیرهست که، میتواند انسان هارا بکمال معرفت وعروج ازهستی نیمه جان وناشناخته به باوری دیگری راهنمود بدارد. 

اقبال و فلسفه خودآگاهی ( اسرار خودی و رموز بیخودی )

اقبال و فلسفه خودآگاهی

 ( اسرار خودی و رموز بیخودی )

(نویسنده: سعید معزالدین)

    سخن از سخنگوی پرآوازه و سخنوری است که او را ستاره بلند شرق نامیده اند.(1)

     سخن از عاشق دلباخته ای است که خود را شناخت (خودآگاهی) و به بیخودی (رهایی از نفس و وصال معشوق) رسید و دیگران را نیز به خود آگاهی فراخواند. و در اوج عشق و ایثار و دلباختگی، اندیشه ها و آرمان های والای خویش را با وزن های شعر برخاسته از شعور و موسیقی و آهنگ کلام و حرکت و هیجان و شور زندگی درگستره حیات ادب و هنر و سیاست و فرهنگ و دیانت گسترانید. 

فردیت در فلسفه خودی

فردیت در فلسفه خودی

اشاره:در اردیبهشت ماه سال جاری کنفرانس جهانی اقبال شناسی با شرکت برجسته ترین اقبال شناسان جهان در «اقبال آکادمی» پاکستان تشکیل شد. در این کنفرانس ، محمد بقایی (ماکان) اقبال شناس ایرانی که حاصل تلاش بیست و پنج ساله اش در این حوزه مجموعه بیست و چهار جلدی «بازنگری آثار و افکار اقبال» است و شامل نزدیک به ده هزار صفحه تألیف و ترجمه است ، موفق به دریافت لوح زرین افتخار از سوی پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان شد. مناسبت یاد شده انگیزه ای بوده است تا در خصوص موضوعی تازه از منظر اندیشمند پرآوازه ای که به «اقبال شرق» شهره شده و فلسفه اش مبتنی بر تعالی فردیت است به گفت وگو بنشینیم و به نهانخانه افکار فرزانه ای قدم نهیم که به فرهنگ و زبان سرزمینمان عشق می ورزید و نام «ایران» مرتبه ای والا و قداستی بسیار در اندیشه وی داشت ، چندان که ۹ هزار بیت شعر حکیمانه اش به فارسی موجب شد تا شعله فروزنده این زبان در شبه قاره به خاموشی نگراید.