اقبال لاهوری و فلسفه خودی

اقبال لاهوری فلسفه‏ای دارد که آن را " فلسفه خودی " می‏نامد. او معتقد است‏ که شرق اسلامی هویت واقعی خود را که هویت اسلامی است از دست داده و باید آن را باز یابد. اقبال معتقد است همانطور که فرد احیاناً دچار تزلزل شخصیت و یا گم کردن شخصیت می‏شود، از خود فاصله می‏گیرد و با خود بیگانه می‏گردد، غیر خود را به جای خود می‏گیرد و به قول مولانا که اقبال‏ سخت مرید و شیفته او و تحت تأثیر جاذبه قوی او است " در زمین دیگران خانه می‏سازد و به جای آنکه کار خود کند کار بیگانه می‏کند " جامعه نیز چنین است.   جامعه مانند فرد، روح و شخصیت دارد، مانند فرد احیاناً دچار تزلزل شخصیت و از دست دادن هویت می‏گردد، ایمان به خود را و حس احترام به ذات و کرامت ذات را از دست می‏دهد و یکسره سقوط می‏کند. هر جامعه‏ای که ایمان به خویشتن و احترام به کیان ذات و کرامت ذات‏ خویشتن را از دست بدهد محکوم به سقوط است.
اقبال معتقد است که جامعه‏ اسلامی در حال حاضر در برخورد با تمدن و فرهنگ غربی دچار بیماری تزلزل‏ شخصیت و از دست دادن هویت شده است. " خود " این جامعه و " خویشتن‏ " اصیل این جامعه و رکن رکین شخصیت این روح جمعی، اسلام و فرهنگ اسلامی‏ است.
نخستین کار لازمی که مصلحان باید انجام دهند باز گرداندن ایمان و اعتقاد این جامعه به " خود " واقعی او یعنی فرهنگ و معنویت اسلامی‏ است و اینست " فلسفه خودی ". اقبال در اشعار و مقالات و سخنرانیها و کنفرانسهای خود همواره کوشش‏ دارد مجدها، عظمتها، فرهنگها، لیاقتها، شایستگیهای این امت را به‏ یاد او آورد و بار دیگر او را به خودش مؤمن سازد. اینکه اقبال، قهرمانان اسلامی را از لابلای تاریخ بیرون می‏کشد و جلو چشم مسلمانان قرار می‏دهد به همین منظور است. از اینرو اقبال حق عظیمی بر جامعه اسلامی دارد.
اقبال اندکی مانند سید جمال الدین اسدآبادی، و نه در حد او، شعاع اندیشه و فعالیتهای‏ اصلاحیش از مرزهای کشور خودش گذشته و کم و بیش در همه جهان اسلام اثر گذاشته است.
منبع : 

http://tahoorkotob.com/page.php?pid=2581