فردیت در فلسفه خودی

فردیت در فلسفه خودی

اشاره:در اردیبهشت ماه سال جاری کنفرانس جهانی اقبال شناسی با شرکت برجسته ترین اقبال شناسان جهان در «اقبال آکادمی» پاکستان تشکیل شد. در این کنفرانس ، محمد بقایی (ماکان) اقبال شناس ایرانی که حاصل تلاش بیست و پنج ساله اش در این حوزه مجموعه بیست و چهار جلدی «بازنگری آثار و افکار اقبال» است و شامل نزدیک به ده هزار صفحه تألیف و ترجمه است ، موفق به دریافت لوح زرین افتخار از سوی پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان شد. مناسبت یاد شده انگیزه ای بوده است تا در خصوص موضوعی تازه از منظر اندیشمند پرآوازه ای که به «اقبال شرق» شهره شده و فلسفه اش مبتنی بر تعالی فردیت است به گفت وگو بنشینیم و به نهانخانه افکار فرزانه ای قدم نهیم که به فرهنگ و زبان سرزمینمان عشق می ورزید و نام «ایران» مرتبه ای والا و قداستی بسیار در اندیشه وی داشت ، چندان که ۹ هزار بیت شعر حکیمانه اش به فارسی موجب شد تا شعله فروزنده این زبان در شبه قاره به خاموشی نگراید. 

بنیادهای غیر اسلامی تصوف از دیدگاه اقبال لاهوری

بنیادهای غیر اسلامی تصوف از دیدگاه اقبال لاهوری  سرگل زایی، محمد

تأمل در تعالیم صوفیان و تطبیق آنها با تعلیمات‏ خالص اسلامی که در متن وحی،سنت نبوی و تاریخ اسلام تجلی کرده است،تفاوتها و تعارضاتی را بین آنها آشکار می‏سازد.مقایسه‏ شخصیت پیامبر(ص)و صحابه و روشهای ایشان‏ با شخصیت صوفیان،بیانات و روشهایشان، برای هر کسی سؤال برانگیز است.تفاوت فرهنگ‏ واژه‏های مورد استفاده صوفیان با آنچه که در اسلام‏ خالص وجود دارد قابل تأمل است.واژه‏های‏ «فنا»،«حال»،«مقام»،«صحو»و«عشق»و غیره با تعریفی که در فرهنگ صوفیان شده‏اند،در اسلام خالص،کم نظیر یا بی‏نظیر است.از همه‏ مهمتر،مطالعه پدیدار شناسانه اسلام خالص با تصوف است که نتایج یکسانی را نشان نمی‏دهد در اسلام اولیه،«عمل صالح»سنگ بنای‏ تحول و کمال شخصیت است.جهاد و مبارزه‏ ظاهری با دشمنان دین،حج،زکاة،خمس، نماز،روزه،امر به معروف و نهی از منکر و احسان از جمله وجوه مشخص شریعت اسلام‏ است که مسلمانان اولیه اهتمام فراوانی به آنها داشته‏اند.در تاریخ تصوف این تعالیم از سوی‏ برخی از صوفیان مورد بی‏اعتنایی و یا تفاسیر باطنی‏ قرار می‏گرفته است.داستان ملاقات بایزید با شیخی در بصره در ضمن مسافرت حج و انصراف‏ وی از این سفر،گواهی بر این مدعاست. 1) 

عصر نوین در پرتو اندیشه‌های علامه اقبال لاهوری

عصر نوین در پرتو اندیشه‌های علامه اقبال لاهوری  ابراهیم حسین بر

اشاره: در عصر حاضر کمتر کسی پیدا می‌شود که دربارة‌ شاعر اسلام و متفکّر مشرق زمین علامه محمّداقبال لاهوری چیزی نداند و یا سخنی نشنیده باشد. اشعار سحر‌آمیز او قلب هر انسانی را به وجد می‌آورد و نام و آوازة او در سرتاسر جهان پیچیده است. از پاکستان و هند و ایران گرفته تا کشورهای شرق آسیا، سرزمین‌های عربی، کشورهای اروپایی، آمریکایی و آفریقایی همه از او به عنوان متفکّری با ایده‌های جدید و نو و شاعری کم‌نظیر و فیلسوفی بزرگ یاد می‌کنند. 

انتقاد تند اقبال لاهوری از تصوف

انتقاد تند اقبال لاهوری از تصوف   سرگل زایی، محمد

اقبال قبا پوشد،در کار جهان کوشد دریاب که درویشی،با دلق و کلاهی نیست‏1

تصوف بدون تردید،نیرومندترین جریان‏ باطنیگری در اسلام است که تهذیب حیات درونی‏ و درک عمیق تجربی و شخصی از اسلام در مرکز توجه آن قرار دارد.از مشخصه‏های مهم این‏ نهضت فنا،زهد،انزوا و رهبانیت و به تعبیر دیگر فرار از مسؤولیت‏های اجتماعی،ملامتیگری، ریاضت،پوشیدن لباس خشن و کریه المنظر پشمی(صوف)،سکر یا بیخودی و بیهوشی، تعطیل امور معیشت،فقر،توکل افراطی و تسلیم‏ در برابر تقدیر معین و علم‏ستیزی است که عمدتا طنینی منفی دارد.از همین روی،انسان معاصر که با مفاهیم مثبتی همچون کار،قدرت،علم، توسعه و آبادانی،عقلانیت،جلال و جمال و رفاه‏ و اجتماعیت و غیره مأنوس است،غالبا از این‏ ارزشها و مفاهیم گریزان است.بدین ترتیب‏ عشق،محبت،اشراق و کرامات و سایر ارزشهای مثبت تصوف در نگاه اول،فروغ خود را در برابر حجم بیشتر جنبه‏های منفی آن از دست‏ می‏دهند 

نگاهى به زندگى و فلسفه سیاسى اقبال لاهورى

نگاهى به زندگى و فلسفه سیاسى اقبال لاهورى    جلال‌الدین مدنى

هر چند تحصیل‌کرده فلسفه در غرب بود و خوب و بد فلسفه‌های غربی را نیک می‌دانست، ریشه‌های شرقی به‌اندازه‌ای در ضمیر او زنده و پابرجا بود که او را از حد و حدود یک دانشمند فراتر برد و به مرز قهرمانی رساند. اقبال با تاثیر شگرفی که از فرهنگ اسلامی گرفته بود، در استقلال بخش عمده‌ای از سرزمینهای مسلمان‌نشین شبه‌قاره هند نقشی بزرگ ایفا کرد و در هدایت فکری نهضتهای اسلامی روزگارش بسیار موثر بود. علاقه و عشق اقبال به ایرانیان و فرهنگ و زبان و نام‌آوران آن، او را به یکی از بزرگترین پارسی‌سرایان معاصر مبدل نمود که دیوان نه‌هزار بیتی او به زبان فارسی محصول آن است. اقبال با کشف «اسرار خودی و رموز بی‌خودی» به طلایه‌دار مبارزه با فرهنگ منحط استعمارگران غربی در شبه‌قاره تبدیل شد و بر سایر جنبشهای احیاگرانه اسلامی نیز تاثیر گذاشت. در این مقاله با او بیشتر آشنا می‌شوید.  

نظرات استاد درباره اقبال لاهوری

نظرات استاد درباره اقبال لاهوری

در خارج از جهان عرب ، برخی مصلحان که بتوان آنها را " قهرمان "  نامید کم و بیش ظهور کردند . اقبال لاهوری را قطعا یک قهرمان اصلاح در جهان اسلام باید به شمار آورد که اندیشه های اصلاحی اش از مرز کشور خودش هم   گذشت . اقبال مزایایی دارد و نواقصی از جمله مزایای اقبال این است که فرهنگ غرب را می شناخته است و با اندیشه های فلسفی و اجتماعی غرب آشنایی عمیق داشته تا آنجا که در خود غرب به عنوان مفکر و یک فیلسوف به شمار آمده است .